1.1.İçmesuyu aritma tesisinin tanitimi

İçme suyu arıtma tesisleri hastalıklara neden olan parçacıklar ve organizmaları uzaklaştırmak ve halkın refahını korumak ve çevre, insanlar ve canlılar için saf içme suyu sağlamak için kullanılır. Buna ek olarak, aynı zamanda duyulara hoş içme suyu hitap eden; tat, görme ve koku ve hizmet verdikleri topluluklara güvenli, güvenilir içme suyu sağlamak amacındadırlar.

Kelime anlamı olarak, su arıtımı, suyun daha içilebilir ya da kullanışlı hale getirilmesi, yumuşatma ya da koku giderme işleminin yapılması anlamına gelir.

Halka içme suyu sağlamak toplulukların en önemli görevlerinden biridir ve su tedarik sistemlerinin tasarımı mühendislik bilimleri kurallarına uymak zorundadır ve teknik bilgi ve pratik deneyim gerektirir. Su tesisi giren suyun kalitesine bağlı olarak farklı topluluklarda farklı arıtılır. Örneğin; yeraltı suyu; göller, nehirler ve derelerden daha az arıtma gerektirir. İçme suyu arıtma sistemlerinin ve su arıtma tesislerinin, içmesuyu konusunda bilgilerin derlendiği bir eğitim kılavuzunun ekinde, tüm bu teknik yönleri analiz etmek amacıyla, PURE-H2O projesi, Türk Ulusal Ajansı Avrupa Birliği projelerinden alınan hibe ile gerçekleştirilmesi amacıyla aşağıdaki gibi bir ortaklık kurulmuş ve Proje, mühendis ve teknisyenler için öncü olacak bir şekilde içme suyu arıtma tesisi sistemine kapsamlı ve bilimsel bir giriş yapmıştır:

ORKON ULUSLARARASI MÜHENDİSLİK EĞİTİM MÜŞAVİRLİK A.Ş., ANKARA TÜRKİYE (PROJE SAHİBİ)

GAZİ ÜNİVERSİTESİ, ANKARA, TÜRKİYE 

NIĞDE ÜNİVERSİTESİ, NIGDE, TÜRKİYE 

PLANART, ANKARA, TÜRKİYE 

RESEARCH and DEVELOPMENT CENTER "BIOINTECH" Ltd. (BIOINTECH), SOFYA, BULGARİSTAN 

OPEN UNIVERSITY OF THE NETHERLANDS, HEERLEN, HOLLANDA

Fotoğraf 1.1. İçmesuyu Arıtma Tesislerinden Görüntüler

İçmesuyu üzerine Global İstatistikler:

• 783 milyon kişinin temiz ve güvenilir suya erişimi yoktur,
• Dünya çapında her 9 kişiden 1’inin güvenli ve temiz içme suyuna erişimi yoktur,
• Yetersiz içme suyu, kanalizasyon ve el hijyeni nedeniyle oluşan ishalden tahmini her yıl dünyada 842.000 kişi ya da günde yaklaşık 2.300 kişi ölmektedir,
• Gelişmekte olan ülkelerde, hastalıkların % 80’i kötü su ve sanitasyon koşullarına bağlıdır.
• Dünyadaki hastane yataklarının yarısı, su ile ilgili hastalıklardan muzdarip insanlar ile doludur,
• 5 yaşın altındaki ölümlerde, yaklaşık her 5 kişiden 1’i, su ile ilgili hastalıklar nedeniyle ölmektedir,
• Gelişmekte olan dünyanın, yarıdan fazla ilkokulunun su ve sanitasyon tesislerine erişimi yoktur,
• Suya erişimi olmayan kişilerin % 84’ü ya kırsal kesimde ya da tarım yoluyla geçimin sağlandığı alanlarda yaşamaktadırlar,
• Küresel olarak, tarım ve sulama için su kaynaklarının % 70’ini ve sadece % 10’unu evsel kullanımlarımızda kullanıyoruz,
• Su krizi, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2015 Ocak tarafından ilan edilen topluma etkisi dayalı 1. Küresel risk (yıkımın bir ölçüsü olarak) ve olasılığına göre 8. Küresel risk (10 yıl içinde meydana gelen olasılığı) 'dır.

Şekil 1.1. Su kıtlığını gösteren Dünya Haritası Kaynak: http://thewaterproject.org and http://water.org

Şekil 1.2. İçmesuyu Arıtma Tesisinin Grafik Gösterimi Grafik kaynağı: www.waterandhealth.org

Kısaca, içme suyu arıtma tesisinin aşamalarını aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz:

Pıhtılaşma: kir ve su içinde çökelmiş diğer partikülleri temizler. Alüminyum ve diğer kimyasal maddeler, kir parçacıklarını çekmek, "topaklanma" adı verilen küçük yapışkan parçacıkları oluşturmak için suya ilave edilmişlerdir. Sedimantasyon esnasında, kir ve şap (topaklanma) kombine ağırlığı çökelme sırasında dibe batıracak kadar ağır olur.

Sedimantasyon: Ağır partiküller (flok) alta çöker ve temiz su filtrasyona geçer.

Filtrasyon: Su filtrelerden geçer, daha küçük parçacıkları kaldırmak için kum, çakıl ve kömür tabakalarından bazıları yardımcı olur,

Dezenfeksiyon: Klor küçük bir miktar olarak ilave edilir veya başka bir dezenfeksiyon yöntemi, su içinde olabilecek herhangi bir bakteri veya mikroorganizmaları öldürmek için kullanılır.

Depolama: Su dezenfeksiyonunun gerçekleştirilmesi için kapalı bir tank veya rezervuar içine yerleştirilir. Su, daha sonra toplum içerisindeki ev ve işyerleri için boruların içinden akar.

Şekil 1.3. Türkiye Cumhuriyeti, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan Türkiye'nin Aydın ilinde içme suyu arıtma tesisi plan görünümü