9.2. Fysische context en geografie

Nederland is gelegen in Noordwest-Europa en strekt zich uit over ongeveer 300 km van noord naar zuid (langste afstand) (Figuur 9.1). Het is een van de dichtstbevolkte landen ter wereld. De bevolking wordt momenteel geschat op 16.929.326 (Reinhard, 2009). Nederland wordt omgeven door de Noordzee in het Westen en Noorden, Duitsland in het Oosten en België in het Zuiden. Het deelt een aantal grote rivieren (4 stromengebied) met omringende landen; te weten België, Frankrijk en Duitsland.Nederland heeft 451 kilometer aan kustlijn. De Nederlandse duinen maken deel uit van een groter systeem genaamd Deltawerken (in het Engels: Delta Works). De Deltawerken bestaan uit dammen, sluizen, sloten, dijken, bermen en stormvloedkeringen. De voormalige Zuiderzee (Southern sea) is nu een intern kunstmatig meer (IJsselmeer, sinds 1932) in het midden van het land, met voornamelijk zoet water (uit de rivieren de IJssel en de Vecht) en is een belangrijke voorziening voor drinkwater. De Zuiderzeewerken, die het IJsselmeer van de zee door dammen en sluizen afsloten, is het grootste waterbouwkundige project van Nederland in de twintigste eeuw.

Figuur 9.1. Kaart van Nederland

Samen met de Deltawerken in het Zuidwesten, zijn de Zuiderzeewerken uitgeroepen tot een van de zeven wonderen van de moderne wereld.
Nederland heeft een unieke geografische geschiedenis, omdat veel van het huidige land verkregen werd van de zee. Nog steeds ligt een groot deel van het land (ongeveer een kwart) onder de zeespiegel. Het land is zeer vlak, met slechts enkele heuvels in het oosten en zuiden die boven de zeespiegel liggen. Nederland heeft altijd een bijzondere relatie gehad tot het omliggende water, met zijn zeevarende geschiedenis en met grote overstromingen in het begin van de vorige eeuw. Door deze overstromingen ontstond de noodzaak om het land nog meer te beschermen tegen het water (bijvoorbeeld door middel van de Delta werken).
Het land heeft een zogenaamd gematigd zeeklimaat, beïnvloed door de Noordzee en de Atlantische Oceaan, met koele zomers en gematigde winters. De temperaturen overdag variëren van 2 °C - 6 °C in de winter tot 17 °C - 20 °C in de zomer. De gemiddelde neerslag in een jaar is 76,5 cm, wat nogal veel is.
Het drinkwater in Nederland is afkomstig van verschillende bronnen. Nederland probeert de best beschikbare bronnen te gebruiken om zijn drinkwater te produceren: microbiologisch veilig grondwater, oppervlaktewater met grondwater, en oppervlaktewater dat direct door een reactieve wand gereinigd wordt (Smeets, Medema, & van Dijk, 2009). Sinds 2005 wordt het meeste geproduceerd zonder gebruik te maken van chloor. Bij voorkeur worden fysische processen gebruikt, zoals sedimentatie, filtratie en UV-desinfectie. Indien absoluut nodig, wordt ozon of peroxide gebruikt voor oxidatie. Door productie en distributie van biologisch stabiel water (bio stabiel) wordt microbiologische groei voorkomen in het waterleidingsysteem.Ondanks dat Nederland zo'n ruim aanbod van (veilig) water heeft, betekent dat niet dat de Nederlanders er lichtzinnig mee omgaan. In 2004 werd het gemiddelde gemeentelijke watergebruik in Nederland gerekend tot de laagste in de ontwikkelde landen namelijk op slechts 128 liter/per persoon/per dag.Ongeveer 60% van het Nederlands drinkwater komt uit grondwater, vooral in het oostelijk deel van Nederland. De resterende 40% is afkomstig van oppervlaktewater, vooral in het westen waar waterbedrijven water uit de Rijn en de Maas pompen omdat het grondwater brak is.